Makine Mühendisi ve Sağlıklı Yapı ile Kent Tasarım Uzmanı Filiz Pehlivan, sosyal medya üzerinden Antalya’da 29 Haziran’da meydana gelen yangınlara dikkat çekerek, “Şehirler de Yanıyor!” ifadesini kullandı. Pehlivan, her iki yangının elektrik tesisatı ve klima kaynaklı olduğunu belirterek, “Görünmeyen bir tehlike büyüyor: Eski kablolar, bakımsız klimalar, eksik dedektörler” uyarısında bulundu. Sıcak hava dalgalarının kentlerin altyapısını ciddi şekilde test ettiğini ifade etti.

Pehlivan, teknik analizinde sıcak hava dalgalarının yalnızca kırsal alanlar ve ormanları değil, şehirleri de yangın riskiyle karşı karşıya bıraktığını vurguladı. Bu riskin, genellikle eski altyapılar, bakımsız elektrik sistemleri ve aşırı yüklenen klimaların içinde gizli olduğunu belirtti. Antalya’daki iki olay, bu görünmeyen tehlikenin ne kadar yakın olduğunu gösteren örnekler olarak değerlendirildi.

KALEİÇİ’NDEKİ TARİHİ YANGIN VE ALTYAPI ZAFİYETLERİ

Antalya’nın Selçuk Mahallesi Uzun Çarşı Sokak’ındaki tarihi bir otelde 29 Haziran’da başlayan yangın, kısa sürede çevredeki işletmelere yayıldı. Yoğun müdahaleyle yaklaşık iki saat içinde kontrol altına alınan yangının çıkış noktası elektrik panosu ya da çatıda bulunan tesisat bağlantıları olarak belirlendi.

Pehlivan, bu bölgenin hem mimari açıdan koruma altında olduğunu hem de turistik yoğunluk taşıdığını vurgulayarak, Kaleiçi gibi yapısal dönüşümlerin yaşandığı alanlarda dikkat edilmesi gereken altyapı sorunlarını sıraladı:

  • Yenilenmemiş elektrik tesisatları (40 yıl ve üzeri kablo ömrü),

  • Topraklaması olmayan sistemler,

  • Kaçak akım röleleri ve sigorta eksiklikleri,

  • Isı dedektörü bulunmayan yapılar.

Pehlivan, özellikle yaz aylarında artan klima ve sıcaklık yüklerinin eski sistemlerde aşırı ısınma, izolasyon erimesi ve yangın başlangıcına zemin hazırladığını belirtti.

KONYAALTI’NDAKİ KLİMA YANGINI VE TEKNİK NEDENLERİ

Aynı günün akşamında, Konyaaltı Kuşkavağı Mahallesi’ndeki bir dubleks evde çıkan yangının klima dış ünitesinden kaynaklandığı tahmin ediliyor. Yangın sonucunda evin üst katı tamamen kullanılmaz hale gelirken, bir kişi dumandan etkilenerek hastaneye kaldırıldı.

Pehlivan, bu olayın teknik arka planının oldukça açıklayıcı olduğunu ifade etti:

  • Klimaların dış üniteleri, güneşe maruz kalan cephelerde korunmasız kalabiliyor.

  • Filtre temizliği yapılmadan ve bakımı gecikmiş cihazlar, sıkışarak aşırı ısınabiliyor.

  • Yetersiz kablo kesiti, yanlış sigorta seçimi ya da hatalı montajlar, elektrik akımındaki ani artışlara karşı sistemlerin dayanıksız kalmasına yol açabiliyor.

Bu durumların kabloların yanmasına, motorun yanmasına ve hatta gaz sızıntısına yol açabileceği belirtildi.

Klima Yangını 1 (2)

BİNALARDAKİ GÖRÜNMEYEN SORUNLAR VE YANGIN GÜVENLİĞİ UYARILARI

Filiz Pehlivan, hem tarihi yapılar hem de yeni apartman dairelerinde gözlemlenen riskleri şu şekilde sıraladı:

  • Elektrik tesisatlarının yaşlanması: 20 yılın üzerindeki tesisatların, modern cihazların dağıtamayacağı kapasiteye sahip olmaması.

  • Klima bakımsız kullanımı: Montaj sonrası bakım yapılmayan sistemlerin içten içe aşınması.

  • Yangın güvenliği eksikliği: Dedektörsüz tesislerde arızaya müdahale süresinin uzaması.

  • Yangın pompalarının çalışmaması: Sistemlerde düzenli testler yapılmamışsa, acil durumda devreye girmemesi.

  • Aşırı sıcak günlerde kablo sıcaklıklarının sınırı aşması: Bu durumun, özellikle tavan arası ve asma tavanlarda yangınlara neden olabilmesi.

İKLİM KRİZİ, KENT ALTYAPISINI ZORLUYOR

Pehlivan, iklim krizinin etkilerinin genellikle dış çevre koşulları üzerinden tartışıldığını, ancak aşırı sıcakların kent içi elektrik altyapısının üzerindeki yükü ve yangın riskini doğrudan artırdığını vurguladı.

Pehlivan’a göre:

  • Enerji verimli olmayan cihazlar, eski kablolar, bakımsız panolar gibi etmenler, sıradan bir yaz gününü bir anda felakete dönüştürebilir.

  • Bu risk, sadece sıcak hava dalgalarıyla sınırlı kalmayıp, genel denetim eksiklikleriyle daha da büyüyebilir.

KENT YANGINLARI ARTIK YAPISAL BİR SORUN: ÖNERİLER

Antalya’daki 29 Haziran’daki bu iki yangının, sadece münferit olaylar olmayıp, mevcut yapı stoğunun, tesisat ömrünün ve bakım eksikliklerinin neden olduğu yapısal zafiyetleri gözler önüne serdiğini ifade eden Pehlivan, bu nedenle şu önerileri sundu:

  • Elektrik sistemlerinin düzenli olarak kontrol edilmesi.

  • Klima bakımlarının yıllık olarak zorunlu hale getirilmesi.

  • Tüm yapılarda yangın algılama ve müdahale sistemlerinin kurulması.