Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Mayıs ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi. Çandır, Mayıs ayında Tarım-GFE’nin aylık olarak yüzde 2,15 artış gösterdiğini belirtti. Bu oran, endeksin 2015 yılından bu yana ölçülen Mayıs ayları ortalamasının 1,33 değerinin oldukça üzerinde bir artış olarak kaydedildi. Ayrıca, Mart ayındaki yavaşlama sonrası hızla bir artış yaşandığına dikkat çekti. Yıllık artış ise son on yılın Mayıs ayları ortalamasına göre 32,81 seviyesine yaklaştı. Önceki aya göre ise 30,12’lik bir artış yaşandı. Mayıs ayında tarımsal girdi maliyetlerinde aylık ve yıllık olarak belirgin bir artış görüldü.
BÜYÜK BİR ARTIŞ VAR
TÜİK’in açıkladığı Mayıs ayı Tarım-GFE alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki artışın aylık yüzde 1,74 ve yıllık yüzde 31,08 olduğu gözlemlendi. Çandır, 2024 yılı Mayıs ayına ait verilerin aylık olarak yüksek, yıllık olarak ise daha düşük olduğunu ifade etti. Mayıs ayında tohum fiyatları aylık yüzde 1,40, enerji fiyatları yüzde 0,83, gübre fiyatları yüzde 0,79, ilaç fiyatları yüzde 1,03, veteriner hizmetleri yüzde 0,24, yem fiyatları yüzde 2,78 ve diğer kalemlerde ise yüzde 1,67 artış kaydedildi. Yıllık bazda ise tohumda yüzde 33,15, enerjide yüzde 20,63, gübrede yüzde 33,18, ilaçta yüzde 17,82, veteriner hizmetlerinde yüzde 55,83, yemde yüzde 32,82 ve diğer kalemlerde yüzde 43,20 artış yaşandı. Tarımsal yatırımlara katkı sağlayan mal ve hizmetlerde ise aylık yüzde 4,59, yıllık yüzde 36,12 artış görüldü.
ÜRETİCİYE KÖTÜ HABER
Mayıs ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 0,23 olarak ilan edildiğini belirten Çandır, bu rakamın 10 yıllık Mayıs ortalamasının (-0,72) oldukça üzerinde olduğunu, ancak üreticinin beklentilerini karşılamaktan uzak olduğunu ifade etti. Yıllık bazda ise yüzde 28,96 ile 10 yıllık ortalamanın 25,69 üzerinde bir artış kaydedildi. Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıl içinde eğilim genel olarak üretici aleyhine gelişti. Mayıs, Haziran ve Kasım aylarında bu olumsuz eğilim, Mart ayında üretici lehine bir değişim göstermişken, Mayıs’ta yeniden aleyhte bir durum ortaya çıkardı.
ÜRETİCİ İÇİN BİR DEZAVANTAJ
Yıllık girdi maliyetlerindeki artışın, üretici fiyatlarındaki artıştan daha yüksek seyrettiğine dikkat çeken Başkan Ali Çandır, Mayıs ayında üreticinin girdi maliyetleri açısından dezavantajlı bir duruma düştüğünü belirtti. Hem aylık hem de yıllık bazda üretici fiyatlarının, tarımsal girdi fiyatlarından belirgin bir yükseklikte seyrettiği vurgulandı. Bu durum, üreticinin mali sürdürülebilirliği açısından önemli bir risk taşıyor, zira üreticinin sadece girdi maliyetleri değil, diğer maliyet kalemleri de göz önünde bulundurulmalı.
