Küresel Hastalık Yükü (GBD) araştırma programı, dünya genelindeki hastalıkların, yaralanmaların ve risk faktörlerinin toplum sağlığı üzerindeki etkilerini incelemeye devam ediyor. Bu kapsamda yapılan son çalışmada, kanserin 2050 yılına kadar nasıl bir gelişim göstereceği ve toplum üzerindeki etkileri detaylandırıldı.
Uluslararası bir araştırmacı ağı tarafından hazırlanan bu çalışmaya göre, 2050 yılına gelindiğinde dünya genelinde kanser hastası sayısının 30 milyonu aşması bekleniyor. Ayrıca, 18 milyondan fazla kanser hastasının yaşamını yitireceği öngörülüyor.
The Lancet dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, 2023 yılı itibarıyla dünya genelinde 18,5 milyon kanser vakası görülmekte ve bu hastalığa bağlı olarak 10,4 milyon kişi hayatını kaybetmektedir.
EN YAYGIN KANSER TÜRÜ: MEME KANSERİ
2023 yılında 2,3 milyon teşhis ile meme kanseri, en fazla görülen kanser türü olarak öne çıkarken, bunu akciğer ve kolon kanseri takip etmiştir. Aynı yıl içerisinde, 2 milyondan fazla ölümle en ölümcül kanser türü akciğer kanseri olurken, onu kolon ve mide kanseri izlemiştir.
“KANSERDEN ÖLÜMLER ZAMANA BAĞLI ARTACAK”
Araştırmacılar, kansere yakalanma oranı ve buna bağlı ölümlerin 2024 ile 2050 yılları arasında kademeli bir artış göstereceğini belirtmişlerdir.
44 RİSK FAKTÖRÜ
Kansere yakalanma oranındaki artışa neden olan 44 risk faktörü belirlenmiş olup, bu faktörler “mesleki ve çevresel risk faktörleri”, “metabolik risk faktörleri” ve “davranışsal risk faktörleri” başlıkları altında sıralanmıştır.
SİGARA KANSER NEDENLERİNDEN BİRİ
Bu faktörler arasında hava kirliliği, radyasyon, iş ortamına bağlı riskler, obezite, yüksek kolesterol, hipertansiyon, sigara ve alkol kullanımı ile sağlıksız beslenme gibi unsurlar yer almaktadır. Davranışsal risk faktörlerinin kansere olan etkisi büyükken, sigara kullanımı bu faktörlerin başında gelmektedir.
SİGARA 16 KANSER TÜRÜNE YOL AÇIYOR
Araştırmada, sigaranın 16 farklı kanser türüne, alkolün 10 türüne ve beslenme alışkanlıklarının da 6 türüne neden olabileceği ifade edilmektedir.
VAKA SAYISI 30 MİLYONU, ÖLÜM SAYISI 18 MİLYONU GEÇEBİLİR
2023 yılı itibarıyla 18,5 milyon olan kanser hastası sayısının 2050 yılına gelindiğinde en az 22,9 milyon, en fazla 38,9 milyon ve ortalama 30,5 milyon olacağı tahmin edilmektedir. Kanserden kaynaklanan ölümlerin ise 15,6 milyon ile 21,5 milyon arasında olacağı öngörülmekte ve ortalama 18,6 milyon ölüm beklenmektedir.
Düşük ve orta gelirli ülkelerde kanser hastalarının ölüm oranının %90’a yakın olacağı, yüksek gelirli ülkelerde ise bu oranın %42 civarında olacağı belirtilmiştir.
ETKİLENEN YAŞ ARALIKLARI
Çocuk ve ergen gruplarında 2023 yılına benzer kanser vakalarının görülmesi beklenirken, 40-69 yaş arası bireylerde vakaların artacağı, 70 yaş ve üzerindeki bireylerde ise kanserden ölüm oranlarının yükselebileceği öngörülmektedir.
KOLON KANSERİ ÖLÜME SEBEP OLACAK
2050 yılına gelindiğinde en çok görülen kanser türlerinin meme ve akciğer kanseri olması, en fazla ölüme neden olacak türlerin ise akciğer ve kolon kanseri olması beklenmektedir. Ayrıca, risk faktörleri arasında yer alan kötü ve sağlıksız alışkanlıkların değiştirilmesi, çevresel ve mesleki risklerden kaçınılması, erken teşhisin öneminin artırılması, sağlık sisteminin iyileştirilmesi ve kanser taramalarının çoğaltılması gerektiğine vurgu yapılmaktadır.
Sigara kullanımı ile doğrudan ilişkilendirilen 16 kanser türü ise şunlardır:
1- Akciğer kanseri
2- Ağız kanseri
3- Dudak kanseri
4- Dil kanseri
5- Yutak (orofarenks) kanseri
6- Gırtlak (larenks) kanseri
7- Yemek borusu (özofagus) kanseri
8- Mide kanseri
9- Pankreas kanseri
10- Karaciğer kanseri
11- Böbrek kanseri
12- Mesane kanseri
13- Rahim ağzı (serviks) kanseri
14- Kolorektal (kalın bağırsak ve rektum) kanseri
15- Akut miyeloid lösemi (AML – kan kanseri)
16- Nazal ve paranazal sinüs kanserleri
