Salgınlar, dünya genelindeki yaşamı tehdit etmeye devam ediyor…
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tüberkülozun 2022 yılında 1,23 milyon kişinin ölümüne neden olduğunu ve bu hastalığın hala en fazla can alan bulaşıcı hastalık olarak varlığını sürdürdüğünü bildirdi.
BİR YILDA 10,7 MİLYON VAKA
DSÖ’nün yıllık raporuna göre, tüberküloz kaynaklı ölümler 2023 yılına kıyasla yüzde 3 oranında azalırken, vaka sayısı yaklaşık yüzde 2 azalmıştır.
Yine de, 2024 yılında dünya genelinde 10,7 milyon kişi tüberküloza yakalanmıştır.
Bu hastalığa yakalananların 5,8 milyonu erkek, 3,7 milyonu kadın ve 1,2 milyonu çocuklardan oluşmaktadır.
COVID-19 SONRASI İLK KEZ DÜŞÜŞ EĞİLİMİ GÖRÜLDÜ
Tüberküloz, en çok akciğerleri etkileyen bir bakteriyel hastalık olarak bilinmektedir.
Öksürük, hapşırık veya tükürük yoluyla havaya karışan bakterilerle bulaşan bu hastalık, COVID-19 salgını süresince hizmetlerin aksaması nedeniyle artış göstermiştir; ancak şimdi uzun bir aradan sonra ilk kez bir düşüş yaşanmıştır.
DSÖ Bulaşıcı Hastalıklar Departmanı Direktörü Tereza Kasaeva, “Salgın sonrası elde edilen kazanımlar oldukça kırılgan. Siyasi kararlılık, sürdürülebilir finansman ve küresel dayanışma ile bu kadim hastalığa son verebiliriz.” şeklinde açıklamada bulundu.
MÜCADELEDE FİNANSMAN AÇIĞI BÜYÜYOR
Tüberkülozun önlenmesi, teşhisi ve tedavisi için 2022 yılında yalnızca 5,9 milyar dolar harcandı.
Bu miktar, 2027 yılına kadar yıllık 22 milyar dolar hedefinin oldukça gerisindedir.
VAKA YÜKÜNÜN ÜÇTE İKİSİ SEKİZ ÜLKEDE
Dünya genelindeki tüberküloz vakalarının üçte ikisi sekiz ülkede tespit edilmiştir. Bu ülkeler arasında Hindistan (yüzde 25), Endonezya (yüzde 10), Filipinler (yüzde 6,8), Çin (yüzde 6,5), Pakistan (yüzde 6,3), Nijerya (yüzde 4,8), Demokratik Kongo Cumhuriyeti (yüzde 3,9) ve Bangladeş (yüzde 3,6) yer almaktadır.
Hastalığı tetikleyen başlıca risk faktörleri arasında yetersiz beslenme, HIV enfeksiyonu, diyabet, sigara kullanımı ve alkol bağımlılığı bulunmaktadır.
Tüberküloz, HIV hastalarında en fazla ölüme neden olan enfeksiyon olarak öne çıkmakta ve geçen yıl HIV ile yaşayan 150 bin birey bu hastalık sebebiyle hayatını kaybetmiştir.
TEDAVİ ERİŞİMİNDE REKOR SEVİYEYE ULAŞILDI
DSÖ, 2024 yılında 8,3 milyon kişinin tüberküloz teşhisi alarak tedaviye eriştiğini ve bunun şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sayı olduğunu bildirdi.
Tedavi başarı oranı ise yüzde 68’den yüzde 71’e yükselmiştir. Örgüt, 2000 yılından bu yana zamanında tedavi ile 83 milyon kişinin hayatının kurtulduğunu tahmin etmektedir.
AŞI VE YAPAY ZEKA DESTEKLİ TANI ÇALIŞMALARI HIZLANDI
Dünya genelinde 63 yeni tanı testinin geliştirme aşamasında olduğu, ayrıca 29 ilacın klinik deneylerde yer aldığı bildirilmektedir.
İnsanlar üzerinde test edilen 18 tüberküloz aşı adayı bulunmaktadır; bunlardan altısı Faz 3 aşamasındadır.
Mevcut BCG aşısı, bir asırdan fazla süredir çocuklara uygulanmakta; ancak erişkinler için yeni bir aşı henüz geliştirilmemiştir.
AIDS, Tüberküloz ve Sıtmayla Mücadele Küresel Fonu Direktörü Peter Sands, “Daha kısa ve etkili tedaviler, gelişmiş önleme stratejileri ve yapay zeka destekli hızlı teşhis yöntemleri, özellikle kaynakları sınırlı bölgelerde mücadeleyi dönüştürüyor.” ifadelerini kullandı.
